آیا می‌دانید چه چیزی از قدرت و عمر شارژ دهی باتری لپ‌تاپ می‌کاهد؟ واضح است، شارژ و مصرف کردن متوالی باتری لپ‌تاپ! البته شما می‌توانید تاحدی از این امر جلوگیری کرده یا حداقل زمان آن را به تاخیر بیندازید با این حال این امر هرگز نباید موردی نگران‌کننده برای شما باشد، چرا که باتری یک قطعه مصرفی است و طول عمر محدودی دارد.

نگهداری از باتری لپ‌تاپ

راز عمر طولانی باتری تنها شارژ و دشارژ هر چه کمتر باتری لپ‌تاپ است. یکی از راه‌ها برای رسیدن به این هدف جدا ساختن باتری از لپ‌تاپ در مواقع استفاده‌نکردن از آن است. برای این کار شما پیش از آن که آداپتور لپ‌تاپ را به برق بزنید (در حالت خاموش)، باتری را جدا ساخته و هر گاه بخواهید در خارج از منزل و محل کار یا در حال حرکت از آن استفاده کنید، تنها چند ساعت پیش از آن (در حالت خاموش) مجددا باتری را به آن متصل کرده و شارژش می‌کنید. در واقع این روش همیشه عملی نیست.

بدترین موردی که خیلی به باتری صدمه می‌زند موقعی است که در حالتی که شارژ کافی ندارد آن را روشن کنید که در آن حال سیستم بوت شده و خودبه‌خود بر اثر کافی نبودن شارژ باتری خاموش شود. چاره این است که پیش از مصرف لپ‌تاپ بدون اتصال به برق شهری، حتما باتری را شارژ کرده باشید. یک راه منطقی دیگر برای حفظ سلامت باتری لپ‌تاپ این است که هرگاه بخواهید برای بیشتر از یک هفته بر پایه برق منزل از آن استفاده کنید، لپ‌تاپ را خاموش کرده و باتری را از آن جدا کنید. البته در این موقعیت باتری نباید خالی از شارژ باشد. در این حالت بهتر است مقدار شارژ باقیمانده لپ‌تاپ بین 40 تا 60 درصد حداکثر شارژ باتری و محل نگه‌داری‌اش حتما خنک باشد.

بایدها و نبایدهای شارژ باتری لپ‌تاپ

نگهداری باتری با شارژ 100درصد یا کمتر از 40درصد و همچنین نگهداریش در محیط گرم به مدت طولانی بیشتر از همه چیز به آن صدمه می‌زند. اگر باتری با شارژ کامل 100درصد نگهداری شود، خیلی زودتر دشارژ می‌شود. در واقع منظور از همه این کارها جلوگیری از شارژ و دشارژ زیاد باتری لپ‌تاپ تا حد ممکن است. اگر باتری شارژ شده برای مدتی طولانی به حال خود رها شود، حتما در اثر گذشت زمان مقداری از ظرفیت شارژ خود را از دست می‌دهد. پس گرچه این کار مقداری زمان می‌برد، شما حتما باید پیش از خارج کردن لپ‌تاپ از منزل شارژش کنید. همیشه در نظر داشته باشید که باتری لپ‌تاپ برای آن حکم UPS برای تامین برق رایانه‌های دسکتاپ (PC) در حالت قطع برق و حالت‌های اضطراری را دارد و نباید دائم از باتری استفاده کنید. البته برای لپ‌تاپ‌های امروزی که با راه‌حل‌های تازه، مهندسی شده‌اند، به یک سیستم ایمنی مجهزند که هنگام شارژ شدن کامل لپ‌تاپ باتری ارتباط باتری با شارژر را قطع کرده و همچنین موقعی که لپ‌تاپ به برق است، حالت شارژ را غیرفعال می‌کند. اما در مورد برخی انواع لپ‌تاپ‌ها که جنس باتری خوب و سیستم ایمنی خوبی ندارند، گاهی این سیستم‌های مدیریت قدرت و ایمنی باتری در حفظ سلامت و طول عمر آنها چندان مؤثر نیستند. در این‌گونه لپ‌تاپ‌ها به علت نامرغوب بودن جنس باتری و سیستم ایمنی خودکار شارژ باتری نامناسب، با این‌که صاحبانشان در طول روز تنها مدت کوتاهی بر پایه باتری از آنها استفاده می‌کنند، پس از سه سال استفاده تنها 75درصد از ظرفیت نگهداری شارژ باتری لپ‌تاپ باقی می‌ماند.

راهنمای انواع باتری‌های لپ‌تاپ

طبیعی است که باتری لپ‌تاپ‌ها باید عمری نسبتا طولانی داشته باشند. باتری یک لپ‌تاپ خیلی خوب و سطح بالای امروزی باید زمان دوام شارژدهی بین 8 تا 12 ساعت را ارائه دهد. یک کاربر عادی که به طور متوسط روزانه حداکثر 6 ساعت از باتری لپ‌تاپ استفاده گرده و حدود صد دفعه در سال آن را خالی و شارژ می‌کند. یک چنین باتری کلا در تمام عمر خود بین 500 تا یکهزار دفعه می‌تواند شارژ شود. پس با این حساب طول عمر یک باتری لپ‌تاپ مدرن امروزی باید بین پنج تا ده سال باشد. اما در مورد باتری‌های لیتیومی (Lthium) لپ‌تاپ‌های ارزان قیمت معمولی که زمان دوام شارژ دهی باتری بین دو تا سه ساعت دارند، اگر جنس باتری خوب و سیستم شارژ و ایمنی باتری لپ‌تاپ کامل باشد، پس از دو سال استفاده مداوم (باتری 1‌/‌4 ولت در حالت شارژ90 درصد) باتری لپ‌تاپ باید تعویض شود. باتری‌ها از نظر تعداد خانه‌های ذخیره (cell) نیز انواع گوناگونی دارند. باتری‌های سه و چهار خانه ظرفیت نگهداری شارژ کمتر و انواع شش و 9 خانه در مقایسه با آنها از ظرفیت نگهداری شارژ و زمان دوام شارژدهی بیشتری برخوردارند. اما باتری‌های 6 و 9 خانه وزن سنگین تری دارند و حمل و نقل لپ‌تاپ را مشکل می‌کنند. البته ما انتظار داریم که شرکت‌های تولیدکننده لپ‌تاپ راه‌های مؤثرتری را برای مدیریت انرژی باتری و نگهداری و طولانی ساختن عمر باتری لپ‌تاپ‌ها ابداع کنند.

باتری لپ‌تاپ و نرم‌افزار

ویندوز 8 مایکرو سافت یکی از سیستم عامل‌هایی است که از بهترین تعامل با باتری لپ‌تاپ‌ها برخوردار است. اگر لپ‌تاپی از انواع مرغوب داشته باشید که بدون به برق زدن بتوانید یک هفته بر پایه باتری از آن استفاده کنید، با داشتن ویندوز 8 هر سیکل افت انرژی و شارژ نگهداشتن باتری آن باید دو تا سه هفته طول بکشد. با این حساب ده سال طول می‌کشد تا عمر باتری لپ‌تاپ به سر برسد و آن زمان است که نیاز پیدا می‌کنید آن را تعویض کنید. برخی لپ‌تاپ‌ها برای حفظ طول عمر باتری افزارهای خاصی را نیز همراه دارند که پس از پر شدن باتری به‌طور خودکار عمل شارژ را متوقف و سلامت آن را تضمین می‌کنند. البته با این‌گونه نرم‌افزارها می‌توان مقدار شارژ باقیمانده و وضع سلامت باتری لپ‌تاپ را مانیتور کرد. یکی از این نوع نرم‌افزار‌های که در لپ‌تاپ‌های قدیمی مک استفاده می‌شد، Coconut Battery نام دارد. برای لپ‌تاپ‌های ویندوزی هم نرم‌افزار Batterybar را داریم. نرم‌افزار HWmonitor مقدار دقیق وات ساعت (Whr) شارژ باقیمانده باتری لپ‌تاپ را نمایش می‌دهد. نرم‌افزار مدیریت قدرت لنووو (Lenovo power management) تنها نرم‌افزاری است که زمان دقیق به پایان رسیدن عمر لپ‌تاپ و جایگزین کردن آن با باتری جدید را نشان می‌دهد. این نرم‌افزار مستقیما افت انرژی باتری در فرایندهای بیکاری (idle) را محدود کرده و هنگام نیاز موج اضافی از انرژی را برای دستگاه فراهم می‌سازد. به این ترتیب نرم‌افزار مدت زمان کار باتری لپ‌تاپ بر پایه باتری را طولانی می‌کند. نرم‌افزار مدیریت قدرت لنووو تعداد چرخه شارژ (cycle) باتری را حدود 80 تا 90 چرخه شارژ نشان می‌دهد و در صد افت باتری را نیز تقریبا به صورت دقیق نشان می‌دهد.

جمع‌بندی

شاید برای خیلی از کاربرها جدا کردن و اتصال مکرر باتری لپ‌تاپ کار مضحکی باشد و هر دفعه شارژ کردن لپ‌تاپ پیش از خروج از منزل و محل کار امری مشکل به نظر بیاید، اما راه‌هایی که ذکر کردیم بهترین روش‌های طولانی‌کردن عمر باتری لپ‌تاپ است.